Het internet als de alles omvattende encyclopedie. En nog democratisch ook. De informatie kan door iedereen worden aangepast en je weet dan ook de bron niet. Volgens de regels mag het nooit uit een bestaande (niet copyright-vrije) bron worden overgenomen. Dus in theorie komt het nooit uit een ‘echte’ encyclopedie.
Gratis informatie – wat wil je nog meer.
Daar kunnen we misschien iets over zeggen als we weten wat er nog meer is.
Er is een gerede kans dat u bij deze gelegenheid voor het eerst van het woord ‘Potlatch’ hoort. En als u geen antropoloog of amateur geograaf bent zult u het weinig meer tegen komen. Maar het is een aardig voorbeeld van details, die je missen kunt.
Zoeken wij dit woord in de Amerikaanse Wikipedia, dan lezen we een hele verhandeling over vergadering van Indianen aan de Noordwestkust van Amerika. De gebruiken, de tradities, het protocol, de klederdracht, kortom, een prachtig verschijnsel. Het past in het beeld dat de schuldbewuste, moderne, verlichte, blanke Noord-Amerikaan heeft van de Indiaan. Die nu ‘Native American’ heet, de inheemse Amerikaan, in tegenstelling tot al die import. Ook al wonen sommigen van die importfamilies er al 3 eeuwen.
De Native American is de ideale oermens geworden, die in harmonie leefde met de natuur, met de dierenwereld en met de medemens. Pas met de komst van de blanken is er de klad in gekomen, zij roofden van mens en natuur en verboden alles wat des Indiaans was en niet strookte met de blanke moraal.
Zo schildert het Amerikaanse Wikipedia-artikel de teloorgang van de Potlatch – omdat vooral op voorspraak van die verfoeilijke zendelingen de Amerikaanse en Canadeese overheden de Potlatch verboden en fel bestreden. Er zijn hele tijdschriften verschenen die de Potlatch voorstellen als de ideale ‘gift’-economie.
De wereld is rond en het wereldbeeld ook.
Er is echter ook een (veel kleiner) Nederlands artikel waarin een wat genuanceerder beeld naar voren komt. Een Potlatch was vooral een bijeenkomst tussen rivaliserende stammen, waarbij grote hoeveelheden voedsel worden gegeten en weggegooid, kostbare geschenken worden vernietigd, slaven doodgeknuppeld. De bedoeling was om de rivaal tot iets soortgelijks te verplichten. Is die daar niet toe instaat, dan zal die stam prestige verliezen.
Het zal duidelijk zijn dat deze informatie niet past in het gebruikelijke, gewenste beeld. Om nog maar te zwijgen van het ongehoorde idee, dat slavernij op het Amerikaanse continent kennelijk niet door blanken is geïntroduceerd.
Hoe verklaarbaar de omissie in het Amerikaanse artikel ook is, het zal duidelijk zijn dat je voor betrouwbare informatie (laat staan de waarheid) verder moet kijken dan je Wikipedia-neus lang is…
